Ben Amin Maalouf'un tüm kitaplarını severek okudum zamanında. Ama bu son kitabının konusuna göz gezdirince, elim gitmedi. Yakın tarihi anlatıyor gibi geldi bana..
Şimdi yazılanları okudum ve aceba diyorum
Madem konumuz hortlamış
bilim kurgu severler için bir "klasik" tavsiye edeyim ben de,
Üstad Frank Herbert'in "Dune" serisi her bilim kurgu severin (aslında her kitap sever diyelim) kütüphanesinde bulunmalı. Her ne kadar bilim kurgu dense de, "Dune" evreni; politika, felsefe, çeşitli güç odakları ve dev bir zaman dilimini kapsayan bir başyapıt aslında..
Dune evreni hakkında söylenecek çoook şey var ama detaylara girmeye kalkarsam heralde sabaha kadar burda birşeyler yazarım..
Ben kısaca kitaplardan bahsedeyim;
Üstadın yazdığı 6 kitap var. Hepsi de birbirinin devamı niteliğinde ve dediğim gibi çook geniş bir zaman dilimini kapsayacak şekilde kronolojik olarak gidiyor. Kitaplar, anlatılanlar açısından birbirinden çok farklı olsa da, okunacaksa mutlaka serinin başından başlanmalı. Ama üstadın öyle bir kurgusu var ki, seriden herhangi bir kitap seçip okumaya kalksanız, o bile sizi alıp götürüyor. Maalesef 7. kitabı üzerine çalışmaktayken 1986 yılında üstat vefat ediyor ve çalışma tamamlanamıyor.
Dune'u klasik yapan önemli özellikleri, üstadın yarattığı evren hakkında yaptığı mükemmel betimlemeler (kendi sözlüğü, detaylı haritaları, soy ağaçları, dil üzerine yapılan çalışmalar, ciddi epiloglar), mantık ve hayal gücü arasındaki çizgiyi korumada gösterdiği hassasiyet, olaydan ziyade karakter üzerinden gidilmesi, ciddi anlamda kendi evreninde okuru kurgusal olaylar üzerinden düşünmeye yöneltmesi vs. diyebilirim. Üstat, seri boyunca o kadar çok olay sığdırmasına rağmen, bunların hiçbirini detaylı bir şekilde anlatmadan, bu olayları her okuyucunun kendi hayal gücüne bıraktırmayı, yaptığı mükemmel kurgu sayesinde başarıyor. Ayrıca politika, din, insan psikolojisi hakkında yaptığı kendi çözümlemelerini karakter ve evrenine yükleyerek, bilim kurgudan ziyade tüm okur-yazar kesime hitap eden bir başyapıt oluşturmayı başarıyor.
Dune evreni şu sıralamada usta yazar tarafından bizlere sunulmuş;
1) Çöl Gezegeni Dune (Dune, Desert Planet) (Hugo ve Nebula ödülüne layık görüldü.)
2) Dune Mesihi (Dune Messiah)
3) Dune'un Çocukları (Children of Dune)
4) Dune'un İmparator Tanrısı (God Emperor of Dune)
5) Dune'un Sapkınları (Heretics of Dune)
6) Dune Rahibeler Meclisi (Chapterhouse: Dune)
Üstat, öyle bir evren tasarlıyor, seride o kadar çok fikir ve olayı ortaya atıyor ki, ölümünden seneler sonra, oğlu Brian Herbert ve Amerikalı popüler bilim kurgu yazarı Kevin J. Anderson (Yıldız Savaşları, Gizli Dosyalar) sonradan çıkardıkları kitaplarla bu evrenin içine dalma ihtiyacı duyuyorlar. Edebi anlamda asıl serinin yanından bile geçemese de sırf üstadın hatrına bu kitapları da alıp okuyorsunuz.
Sonradan çıkan bu kitaplar 2 farklı üçleme şeklinde. İlk 3 kitap, üstadın kendi evreninde bahsettiği, insanlar ve makineler arasında geçen efsanevi savaşı (Butleryan Cihadı) anlatıyor. Zaman olarak da Dune evrenin çok çok öncesinde gerçekleşmiş bir olay olarak veriliyor (Dune'un tarihi gibi de düşünülebilir) İlginçtir ki, klasik Dune serisinde usta yazarın 3-5 paragrafla verdiği bu olay örgüsünü, diğer yazarlar 3 koca kitapta veremiyorlar. (Şahsi fikrim)
2. üçleme ise Dune serisinde gerçekleşecek olayların hemen öncesini anlatıyor. Doğal olarak, bu kitaplarda yazarlarımız üstadın kurgusundan daha fazla nasipleniyorlar ve biraz daha okunabilir eserler çıkarıyorlar.
Ayrıca aynı yazarlar, üstadın yarım kalmış 7. kitabının da tamamlanması görevini üstlenerek Dune serisini 2 ayrı kitap daha çıkararak tamamlıyorlar. (Yani klasik eserler bittikten sonra Dune-7 olarak okuyabileceğiniz 2 roman daha olmuş oluyor). Bu son 2 kitap henüz Türkçe'ye çevrilmese de, ingilizcesini bir şekilde temin edip bir solukta okuyan bir Dune fanatiği olarak, bu eserlerin de diğerleri gibi çook sönük kaldığını söyleyebilirim.Tabi bir şekilde Dune evrenindeki olaylar bu son 2 kitapla tamamlanmış oluyor. Yani gene üstadın hatrına o kitapları da zaman ayırıp okuyorsunuz..
Sonuç olarak ilgilenecekler için Dune klasiği şu kronolojide okunabilir;
Butleryan Cihadı üçlemesi (Dune Tarihi) (Yazarlar: Brian Herbert&Kevin J. Anderson)
1) Dune "Butleryan Cihadı"
2) Dune "Makinelerin Seferi"
3) Dune "Corrin Savaşı"
Klasik Dune serisinin hemen öncesinde gerçekleşen olayları anlatan Hanedanlar üçlemesi (Yazarlar: Brian Herbert&Kevin J. Anderson)
1) Dune "Atreides Hanedanı"
2) Dune "Harkonnen Hanedanı"
3) Dune "Corrino Hanedanı"
Ve tabi ki yukarda yazdığım üstadın 6 kitaplık mükemmel serisi (Yazar: Frank Herbert)
1) Çöl Gezegeni Dune (Dune, Desert Planet)
2) Dune Mesihi (Dune Messiah)
3) Dune'un Çocukları (Children of Dune)
4) Dune'un İmparator Tanrısı (God Emperor of Dune)
5) Dune'un Sapkınları (Heretics of Dune)
6) Dune Rahibeler Meclisi (Chapterhouse: Dune)
6. kitaptan sonrasını anlatan ve topluca 7. ve son Dune kitabı olarak nitelendirilen eserler (Henüz Türkçe'ye çevrilmedi) (Yazarlar: Brian Herbert&Kevin J. Anderson)
1) Sandworms of Dune
2) Hunters of Dune
Sonuç olarak eğer bilim kurgu seviyorsanız veya sizi alıp götürecek başka bir dünyaya ihtiyacınız varsa, yukarıdaki sıralamada tüm kitapları okuyabilirsiniz. Kronoloji ve olaylara başından başlamayı seven okurlar için tavsiyem bu yönde. Ama bir Dune hayranı olarak tavsiyem, önceliğinizin üstadın ilk 6 kitabı olsun. Böylece diğer kalitesiz eserleri bu serinin hatrına okuyabilirsiniz belki...
Bu arada, eski de olsa Dune evrenini anlatan bir dizi ve film çekimi de var. Ayrıca gene Dune'la alakalı 2 veya 3 tane rts oyunu da çıktı zamanında. C&C, Red Alert'in popüler olduğu dönemlerde, Dune 2000 adlı oyunu da alıp zevkle oynamıştım
Kapanışı da üstadın 1. kitabından kısa bir bölümle yapalım;
"............Biz Caladan'lıyız; orası insan türü için cennet gibi bir dünyaydı. Caladan'da fiziksel ya da zihinsel bir cennet inşa etmeye hiç gerek yoktu; dört bir yanımızda gerçekliği görebiliyorduk. Ve ödediğimiz bedel insanların yaşamlarında bir cennete sahip olmak için her zaman ödedikleri bedeldi; yumuşadık ve üstünlüğümüzü kaybettik...."Frank Herbert'in on iki milyondan fazla satan muhteşem Dune serisi, insanoğlunun hayal gücünün büyük başarıları arasındadır. Bir mesih efsanesi olan Dune, liderleri niçin sorgusuz sualsiz izlediğimizi anlatır
(Arka kapaktan yapılan alıntı)